Voorwoord

Wij presenteren u de begroting 2019-2022. Deze begroting is gebaseerd op de kadernota. Het vorige college bereidde deze kadernota voor waarbij al duidelijk was dat 2018 en 2019 financieel niet gunstig waren. Met de cijfers uit de septembercirculaire is het financieel perspectief niet beter geworden. Etten-Leur heeft in de jaren van economische crisis gebruik kunnen maken van reserves vanuit de tijd van economische bloei. Daardoor konden we de nieuwe taken in het sociaal domein goed opvangen, het openbaar gebied op orde houden, het voorzieningenniveau hoog houden en tegelijkertijd bij de vijf goedkoopste gemeenten horen.

Een ambitieuze gemeente

We staan voor een duurzame samenleving en hebben zorg voor elkaar, voor de gemeenschap en voor toekomstige generaties hoog in het vaandel staan. Het gaat in Nederland economisch beter. Maar de kosten van zorg en energie zullen stijgen. En daar moet ook Etten-Leur verder op anticiperen en zich op voorbereiden. Op het gebied van duurzaamheid moeten we een been bijtrekken, willen we het leven van Etten-Leurenaren betaalbaar en leefbaar houden.

Schone lei, basis op orde

In de kadernota is gezorgd voor een ‘schone lei’ voor het nieuwe college en de nieuwe raad. Niet-realistische taakstellingen zijn afgeboekt en personele capaciteit is gevraagd om de basis op orde te krijgen en te houden (zie ook de paragraaf bedrijfsvoering). Dit alles is verwerkt in de begroting die we nu presenteren. Dat betekent dus ook dat we te maken hebben met een flink tekort in 2018 en 2019. We gaan later in dit voorwoord nader in op de financiële positie van Etten-Leur.

Financiële vertaling raadsprogramma pas volledig na participatie

U ziet dat in de begroting 2019 het bestaand beleid en een aantal zaken uit het raadsprogramma concreet financieel begroot zijn. Zoals we aankondigden in het raadsprogramma, gaan we in gesprek met inwoners en partners. Het kan zijn dat de plannen die wij met hen gaan opstellen, nog financiële gevolgen hebben. Nu is dat nog niet financieel te vertalen in de begroting. We lopen inhoudelijk of financieel niet vooruit op gesprekken die nog moeten plaatsvinden. 2019 is het jaar van plannen maken met inwoners en partners. Financiële consequenties daarvan vertalen we in de kadernota en begroting 2020 en verder. In 2020 en 2021 voeren we deze plannen daadwerkelijk uit. Daarbij moeten we nadrukkelijk letten op de financiële positie van de gemeente.

We zitten intussen niet stil

Dat wil niet zeggen dat we in de tussentijd stilzitten. De gemeente heeft grote verantwoordelijkheden en ambities als het gaat om dienstverlening, vergunningen, veiligheid, Wmo, jeugdzorg en werk- en inkomensvoorzieningen, informatievoorziening en informatieveiligheid, communicatie, openbare ruimte, enzovoort. Bestaand beleid loopt door, de omgevingswet bereiden we verder voor, nieuwe taken en wetgeving pakken we op, we helpen initiatieven van ontwikkelaars en inwoners als het mogelijk is verder op weg en we bewegen mee met de ontwikkelingen van vandaag en morgen. Deze zaken zijn - zo goed als dat we zaken kunnen voorspellen - opgenomen in deze begroting.

Indicatoren kritisch bekeken

Samen met de werkgroep Raadsprogramma hebben we de indicatoren in de begroting kritisch bekeken. In het beleidskader waren meer dan 80 indicatoren (inclusief de verplichte indicatoren) opgenomen en dat vonden we veel. Een goede indicator zegt iets over de beoogde maatschappelijke effecten, de beleving van de inwoner en op sommige vlakken iets over de activiteit zelf. Daarnaast is een indicator vooral interessant als je er ook daadwerkelijk op kunt sturen. Met de werkgroep hebben we de belangrijkste indicatoren geselecteerd en toegevoegd aan de voorgeschreven indicatoren. Daarmee houden we het aantal indicatoren beperkt. Andere indicatoren zijn via waarstaatjegemeente.nl voor iedereen altijd te raadplegen. We spraken met de werkgroep Raadsprogramma af om voor de volgende kadernota de indicatoren weer met elkaar te bespreken en zonodig bij te stellen.

Reserve sociaal domein

We zijn een sociale gemeente met veel oog voor de mensen die het minder goed hebben. En we willen het graag met oog voor de menselijke maat doen. Maar we hebben ook te maken met open-eind financieringen. We willen een goed vangnet zijn, maar dat kost meer dan dat we begroot hebben. De afgelopen jaren konden we daarvoor terugvallen op de reserve sociaal domein. Deze reserve is volledig benut. Daarnaast zijn de inkomende gelden via het gemeentefonds niet meer specifiek toe te wijzen aan het sociaal domein. Dat betekent dat we het gesloten systeem opheffen. En dat betekent dat we meer dan ooit kritisch moeten zijn en keuzes moeten maken hoe we de beschikbare budgetten goed verdelen over de diverse taken en ambities die we hebben.

De financiële positie van Etten-Leur staat onder druk

We vragen aandacht voor de financiële positie van onze gemeente. Zoals eerder gezegd, heeft Etten-Leur de afgelopen jaren gebruik gemaakt van de financiële positie die we in economisch betere tijden opbouwden. Daarmee handhaafden we ons ambitieniveau, pakten we nieuwe taken op en hielden we de woonlasten laag. Echter we mogen onze ogen niet sluiten voor de dalende lijn van onze reservepositie en voor het feit dat we elk jaar een lage uitgangspositie hebben voor de begroting. Ook is de reserve sociaal domein volledig benut. Het verdienmodel van de financieel gunstige jaren geeft niet meer de garanties die we gewend waren. Wij vinden het belangrijk om hierover in gesprek te gaan. We willen in 2019 samen verkennen hoe ons financieel beleid consistent en gedegen kan zijn in een tijd waarin we niet meer de mogelijkheden uit het verleden hebben. We moeten realistisch zijn in onze ambities of op z’n minst in het tempo waarin we onze ambities kunnen realiseren. We willen de financieel stabiele gemeente kunnen blijven die we altijd zijn geweest.

Etten-Leur doet het gewoon samen

We hebben grote uitdagingen de komende jaren, een financiële positie die verbeterd moet worden én een ambitieus raadsprogramma. Daar gaan we graag aan werken. We hadden het eerder al over de duurzame samenleving die zowel aan de kant van de energietransitie als aan de kant van zorg voor elkaar, onze aandacht meer dan verdient. Het zit in het Etten-Leurse DNA om kansen te creëren, met elkaar de uitdagingen aan te gaan en op ondernemende wijze onze ambities na te jagen. Daar heeft de Etten-Leurse samenleving altijd de vruchten van geplukt. Met dit nieuwe college en met de nieuwe gemeenteraad in een dynamisch Etten-Leur, met zoveel inwoners en partners die actief en betrokken zijn in deze gemeente, gaat dat weer lukken. “Etten-Leur doet het gewoon samen”: daarin zien we de kracht van Etten-Leur.

Het college van burgemeesters en wethouders